HIỆU QUẢ ƯỚC LƯỢNG THỂ TÍCH KHE HỞ XƯƠNG Ổ RĂNG BẰNG PHẦN MỀM MIMICS DỰA TRÊN DỮ LIỆU HÌNH ẢNH CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN CHÙM TIA HÌNH NÓN

HIỆU QUẢ ƯỚC LƯỢNG THỂ TÍCH KHE HỞ XƯƠNG Ổ RĂNG BẰNG PHẦN MỀM MIMICS DỰA TRÊN DỮ LIỆU HÌNH ẢNH CẮT LỚP ĐIỆN TOÁN CHÙM TIA HÌNH NÓN
Bùi Hoàng Minh1, Lâm Hoài Phương1, Hồ Nguyễn Thanh Chơn1, Hồ Đắc Chiến2
1 Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh
2 Đại học Quốc tế Hồng Bàng
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Đánh giá tiền phẫu khe hở xương ổ răng là giai đoạn thiết yếu và quan trọng để thành công trong phẫu thuật ghép xương ổ răng. Nghiên cứu này đề xuất một phương pháp đánh giá thể tích khe hở xương ổ răng một cách bán tự động dựa trên dữ liệu hình ảnh cắt lớp điện toán chùm tia hình nón với sự hỗ trợ của phần mềm Mimics 21 – Materialise. Có 18 bệnh nhân dị tật khe hở xương ổ răng một bên với tuổi trung bình 14,11 ± 5,29 được chụp hình ảnh cắt lớp điện toán chùm tia hình nón và thực hiện đo đạc thể tích khe hở xương ổ răng hai lần cách nhau 4 tuần bởi một nghiên cứu viên. Không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa hai lần đo. Thời gian trung bình dành cho mỗi lần đo là 9,75 ± 1,06 phút. Thể tích trung bình của khe hở xương ổ răng là 0,903 ± 0,222 cm3. Nghiên cứu này cho thấy phương pháp đánh giá thể tích khe hở xương ổ răng được trình bày là một phương pháp nhanh chóng, hiệu quả và có giá trị thực tiễn cho nhà thực hành lâm sàng.

Khe hở môi –vòm miệng là dị tật phổ biến xếp hàng thứ hai trong các dị tật bẩm sinh, với tỉ lệ mắc phải là 1:700 trẻ mới sinh, trong đó 75% cá  thể  có  hiện  diện  khe  hở  xương  ổ  răng (KHXOR) [5]. Về bản chất, KHXOR là một thiếu hổng xương hàm trên bẩm sinh khu trú ở vùng răng trước. KHXOR không được điều trị có thể dẫn đến lỗ thông miệng –mũi, ảnh hưởng đến phát âm, thiểu sản xương hàm trên, thiếu khung xương  nâng đỡ cho răng, răng chen  chúc gây bất  cân  xứng  khuôn  mặt [6].  Từ  những  năm 1970, các báo cáo đầu tiên về phẫu thuật ghép xương ổ răng (PTGXOR) đã được ghi nhận trong y văn và dần trở thành phương pháp phổ biến để điều trị KHXOR [6]. Khi lên kế hoạch thực hiện PTGXOR, đánh giá được độ lớn của vùng xương thiếu hổng cũng như cấu trúc của vùng xương quanh khe hở là chìa khóa để đạt được kết quả phẫu thuật tối ưu [1]. Trước khi có sự xuất hiện của các hình ảnh chẩn đoán ba chiều, các phim hai chiều thường được sử dụng để đánh giá KHXOR trước phẫu thuật. Tuy nhiên các phim hai chiều có nhiều giới hạn như biến dạng hình ảnh, chồng lấp các cấu trúc giải phẫu, cho kết quả sai biệt so với thực tế lên đến 21,4% [8]. Ngoài ra việc ước lượng thể tích  thiếu  hổng  xương  cũng  như  khảo  sát  cấu trúc xương xung quanh khe hở theo từng lát cắt chỉ có thể thể hiện trên hình ảnh chẩn đoán ba chiều. Do đó,sự xuất hiện của hình ảnh cắt lớp điện toán chùm tia hình nón (CBCT), với liều bức xạ thấp hơn khoảng 15 lần so với phim cắt lớp điện  toán  thông  thường,  đồng  thời  cung  cấp được hình ảnh chẩn đoán ba chiều chất lượng cao và giải quyết được hầu hết các giớihạn của phim hai chiều, dần được áp dụng để đánh giá KHXOR.  Phân  tích  hình  ảnh  CBCT  trước  phẫu thuật có thể giúp bác sĩ ước tính được lượng vật liệu ghép cần thiết cho PTGXOR. Điều này giúp giảm sang chấn vùng cho xương, giảm thời gian phẫu thuật, giảm nguy cơ biến chứng hậu phẫu cho bệnh nhân ở các trường hợp ghép xương tự thân, bên cạnh đó, giúp làm giảm chi phí đối với các trường hợp ghép xương nhân tạo