KHẢO SÁT TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC CHỈ SỐ TRÊN CẮT LỚP VI TÍNH VỚI TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ CÁC CHỈ SỐ TRÊN SIÊU ÂM TIM TRONG ĐÁNH GIÁ ĐỘ NẶNG CỦA THUYÊN TẮC ĐỘNG MẠCH PHỔI

KHẢO SÁT TƯƠNG QUAN GIỮA CÁC CHỈ SỐ TRÊN CẮT LỚP VI TÍNH VỚI TRIỆU CHỨNG LÂM SÀNG VÀ CÁC CHỈ SỐ TRÊN SIÊU ÂM TIM TRONG ĐÁNH GIÁ ĐỘ NẶNG CỦA THUYÊN TẮC ĐỘNG MẠCH PHỔI
Dương Thị Thu Hà1, Võ Tấn Đức1, Trần Thị Mai Thùy1, Nguyễn Quang Thái Dương1,
Nguyễn Thị Phương Loan1, Lê Quang Khang1
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Điểm số thuyên tắc động mạch phổi (điểm Qanadli) và tỷ lệ đường kính hai thất (RV/LV) trên Xquang cắt lớp vi tính động mạch phổi (CTPA) là những phương tiện có thể đánh giá độ nặng ở bệnh nhân thuyên tắc phổi.
Mục tiêu: Xác định mối tương quan giữa các chỉ số trên cắt lớp vi tính với triệu chứng lâm sàng và các chỉ số trên siêu âm tim trong đánh giá độ nặng của thuyên tắc động mạch phổi.
Đối tượng và phương pháp: Tổng cộng 53 bệnh nhân với chẩn đoán thuyên tắc phổi trên CTPA được đưa vào nghiên cứu. Các đặc điểm trên hình CPTA bao gồm điểm Qanadli và tỷ lệ RV/LV được đo đạc sử dụng mắt cắt ngang tiêu chuẩn. Triệu chứng lâm sàng và hình ảnh suy thất phải trên siêu âm tim được phân tích. Ngưỡng giá trị điểm Qanadli và tỷ lệ đường kính hai thất trong dự đoán suy thất phải trên siêu âm tim được xác định bằng đường cong ROC.
Kết quả: Tỷ lệ RV/LV ≥1 trên CTPA thường gặp ở bệnh nhân có huyết động không ổn định. Điểm số Qanadli có mối tương quan thuận với kích thước thất phải (r=0,4, p <0,001), áp lực động mạch phổi (r=0,5, p <0,001) và tỷ lệ RV/LV trên siêu âm tim (r=0,3, p <0,05). Ngưỡng điểm Qanadli >42,5% có giá trị dự báo suy thất phải (AUC là 0,766, p <0,001). Đa số bệnh nhân suy thất phải có tỷ lệ RV/LV ≥1 trên hình CTPA (AUC là 0,852, p <0,001).
Kết luận: Điểm số Qanadli và tỷ lệ RV/LV trên CTPA có mối tương quan với các dấu hiệu trên siêu âm tim trong đánh giá suy thất phải ở bệnh nhân thuyên tắc phổi cấp.

Thuyên tắc động mạch phổi, thường gọi là thuyên tắc phổi (TTP) là một biểu hiện cấp tính của thuyên tắc huyết khối tĩnh mạch, hội chứng tim mạch thường gặp thứ ba sau nhồi máu cơ tim và đột quỵ(1). Tại Việt Nam những năm về trước, y văn chỉ ghi nhận báo cáo từng trường hợp riêng lẻ. Với những tiến bộ trong chẩn đoán, TTP hiện nay không còn là bệnh hiếm gặp(2). Triệu chứng không đặc hiệu gây khó khăn cho việc chẩn đoán TTP trên lâm sàng. Vì vậy, hình ảnh học đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán, tiên lượng và theo dõi bệnh nhân TTP. Hai phương tiện hình ảnh thường sử dụng ở bệnh nhân TTP là siêu âm tim và chụp cắt lớp vi tính
động mạch phổi (CTPA). Trước đây, hình ảnh học TTP thường tập trung vào việc chẩn đoán xác định và mô tả đặc điểm của động mạch bị tắc. Trong những năm gần đây, vấn đề phân độ nặng của tắc mạch ngày càng được quan tâm do mức độ tắc mạch được chứng minh là yếu tố quan trọng trong tiên lượng và điều trị(3,4). Một số chỉ số đã được nghiên cứu và ngày càng cho thấy giá trị thực tiễn. Trong đó, điểm số Qanadli được đề xuất trong nghiên cứu năm 2000 của tác giả Qanadli SD đã cho thấy sự tương quan với độ nặng của TTP cũng như tiên lượng tử vong.