DẪN LƯU THẤT TRÁI Ở BỆNH NHÂN OXY HOÁ MÁU QUA MÀNG NGOÀI CƠ THỂ ĐỂ HỖ TRỢ TIM BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐẶT ỐNG THÔNG QUA VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ

DẪN LƯU THẤT TRÁI Ở BỆNH NHÂN OXY HOÁ MÁU QUA MÀNG NGOÀI CƠ THỂ ĐỂ HỖ TRỢ TIM BẰNG PHƯƠNG PHÁP ĐẶT ỐNG THÔNG QUA VAN ĐỘNG MẠCH CHỦ
Phan Thị Xuân1, Dư Quốc Minh Quân1, Nguyễn Bá Duy1, Nguyễn Mạnh Tuấn1, Huỳnh Thị Thu Hiền1,
Huỳnh Quang Đại2, Nguyễn Lý Minh Duy1, Lê Nguyên Hải Yến1, Phạm Minh Huy1,
Nguyễn Thị Thanh Trang1, Nguyễn Quý Hưng1, Ngô Việt Anh1, Trần Hoàng An1, Trương Thị Việt Hà1,
Trần Thanh Linh1, Phạm Thị Ngọc Thảo1
TÓM TẮT
Đặt vấn đề: Tăng hậu tải dẫn đến quá tải thất trái là một biến chứng thường gặp ở các bệnh nhân hỗ trợ tuần hoàn bằng kĩ thuật oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể (VA ECMO). Quá tải thất trái gây giãn thất trái, thiếu máu dưới nội mạc, loạn nhịp thất và huyết khối thất trái. Dẫn lưu máu thất trái bằng catheter qua van động mạch chủ (TACV) là một phương pháp mới, ít xâm lấn, có thể thực hiện tại giường bệnh. Hiệu quả điều trị và các biến chứng liên quan còn chưa được biết rõ.
Mục tiêu: Mô tả hiệu quả dẫn lưu thất trái trên lâm sàng và siêu âm tim, các biến chứng và kết cục điều trị ở bệnh nhân VA ECMO được thực hiện TACV.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Hồi cứu mô tả loạt ca gồm 8 trường hợp VA ECMO được điều trị TACV tại khoa Hồi sức cấp cứu, bệnh viện Chợ Rẫy.
Kết quả: Từ tháng 1 năm 2019 đến tháng 10 năm 2020 có 8 trường hợp VA ECMO được điều trị TACV tại khoa Hồi sức cấp cứu, bệnh viện Chợ Rẫy. Tất cả bệnh nhân đều được chẩn đoán sốc tim do viêm cơ tim cấp và 7/8 trường hợp có quá tải thất trái mức độ nặng. TACV được thực hiện tại giường dưới hướng dẫn siêu âm, sử dụng catheter kích thước 7Fr với lưu lượng trung vị đạt 100 mL/phút.TACV làm tăng có ý nghĩa huyết áp trung bình (76 mmHg vs 66 mmHg, p=0,035); hiệu áp (33,12 mmHg vs 10 mmHg, p=0,014); phân suất tống máu (22,5% vs 13,15%, p=0,036) và tích phân vận tốc dòng máu qua van động mạch chủ (5,85 cm vs 3,85 cm, p=0,05);đường kính thất trái cuối tâm trương giảm không có ý nghĩa thống kê. Có 1 trường hợp tắc ống dẫn lưu do huyết khối và 1 trường hợp máu tụ tại chỗ đặt catheter TACV. Tỉ lệ cai ECMO thành công là 50%, tỉ lệ sống thời điểm xuất việnlà 50%.
Kết luận: TACV là biện pháp ít xâm lấn, dễ thực hiện tại giường bệnh, hiệu quả và an toàn để giảm tải thất trái ở bệnh nhân VA ECMO.

Oxy hóa máu qua màng ngoài cơ thể phương thức tĩnh mạch – động mạch (venoarterial extracorporeal membrane oxygenation: VA ECMO) là biện pháp hỗ trợ tuần hoàn cơ học tạm thời sử dụng ở bệnh nhân sốc tim kháng trị với các biện pháp nội khoa, trong khi điều trị nguyên nhân và chờ cơ tim hồi phục. Tỉ lệ sống còn lên đến 44% ở bệnh nhân sốc tim được thực hiện VA ECMO(1). Dòng máu
chảy ngược trong VA ECMO làm gia tăng hậu tải thất trái trên nền chức năng co bóp giảm nặng, dẫn đến quá tải thất trái. Điều trị dự phòng quá tải thất trái bao gồm tối ưu tiền tải, tăng sức co bóp cơ tim để duy trì lưu lượng máu đi ra khỏi buồng thất trái.