Thực trạng nhiễm giun móc/mỏ, thiếu máu, thiếu kẽm huyết thanh ở phụ nữ có thai ảnh hưởng đến phát triển chiều cao, cân nặng của trẻ sơ sinh và hiệu quả can thiệp tại Diễn Châu – Nghệ An (2014 – 2015)

Thực trạng nhiễm giun móc/mỏ, thiếu máu, thiếu kẽm huyết thanh ở phụ nữ có thai ảnh hưởng đến phát triển chiều cao, cân nặng của trẻ sơ sinh và hiệu quả can thiệp tại Diễn Châu – Nghệ An (2014 – 2015).Giun móc Ancylostoma duodenale (A. duodenale) và giun mỏ Necator americanus (N. americanus) là hai loài giun tròn thuộc họ Ancylostomatidae. Giun móc và giun mỏ ký sinh ở tá tràng, ấu trùng giun móc và giun mỏ sống trong đất, lây nhiễm qua da và gây bệnh cảnh lâm sàng giống nhau. Các đặc tính sinh học như: Chu kỳ, nơi ký sinh, giai đoạn ấu trùng ở ngoại cảnh giống nhau do đó thường được gọi chung là giun móc/mỏ. Riêng giun móc ngoài lây nhiễm qua da còn lây nhiễm qua đường tiêu hoá [2], [65].

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO) năm 2014, ước tính 24,0% dân số thế giới nhiễm giun đường ruột, khoảng trên 40 triệu phụ nữ mang thai nhiễm giun móc/mỏ [108]. Nhiều kết quả nghiên cứu của các tác giả cho thấy nhiễm giun móc/mỏ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe phụ nữ và phát triển thai nhi [84]. Theo WHO năm 2007, tại Việt Nam số người nhiễm giun móc/mỏ là 21,8 triệu người (28,6% dân số) [107]. Tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất nói chung và giun móc/mỏ ở nước ta trong những năm gần đây có xu hướng giảm dần, tuy nhiên ở một số địa phương với các điều kiện thuận lợi cho lưu hành bệnh thì bệnh giun móc/mỏ vẫn là một vấn đề sức khỏe cộng đồng cần quan tâm [16], [42], [58].
Bệnh giun móc/mỏ là một trong những nguyên nhân quan trọng gây thiếu máu thiếu sắt, thiếu kẽm ở phụ nữ có thai và cho con bú [28], [52], [65]. Các triệu chứng của bệnh giun móc/mỏ chỉ rầm rộ khi cường độ nhiễm cao (CĐN) với các biểu hiện thiếu máu thiếu sắt, thiếu kẽm có tính chất tập thể, khu vực và kèm theo các hội chứng như rối loạn tiêu hoá, viêm đường tiêu hoá, còi xương suy dinh dưỡng (SDD) ở trẻ em, đặc biệt CĐN nặng và thời gian nhiễm kéo dài còn gây giảm glubulin miễn dịch, giảm ferritin và kẽm huyết thanh. Nhiều công trình nghiên cứu đã phát hiện ra kẽm có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển tăng trưởng cơ thể của trẻ. Ngày nay vai trò của các vi chất dinh dưỡng trong đó có sắt và kẽm ngày càng được quan tâm [60]. Các nghiên cứu trên thế giới đã cho thấy tình trạng dinh dưỡng của người mẹ, được bổ sung đầy đủ các vi chất dinh dưỡng đặc biệt là sắt và kẽm khi mang thai là nhân tố quyết định chính về cân nặng sơ sinh và tiềm năng phát triển chiều cao của trẻ sơ sinh. Điều đó có nghĩa là tình trạng dinh dưỡng của người mẹ cần phải được chuẩn bị từ trước khi có thai và duy trì tốt trong suốt thời kỳ mang thai. Ở Việt Nam, tình trạng dinh dưỡng bà mẹ trước và trong khi mang thai còn thấp, thiếu máu dinh dưỡng của phụ nữ đặc biệt của phụ nữ mang thai còn phổ biến [51], [60], [88].
Nghệ An nói chung và huyện Diễn Châu nói riêng có đặc điểm thổ nhưỡng và khí hậu rất phù hợp cho giun móc/mỏ tồn tại và phát triển, tập quán sinh hoạt mất vệ sinh của người dân và kiến thức hiểu biết về bệnh giun móc/mỏ của người dân còn hạn chế làm tăng khả năng nhiễm giun móc/mỏ. Cho đến nay chưa có nghiên cứu sâu và qui mô về tình trạng nhiễm giun móc/mỏ, thiếu máu, thiếu vi chất dinh dưỡng ở đối tượng phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ đặc biệt là phụ nữ có thai ảnh hưởng đến cân nặng, chiều cao của trẻ sơ sinh tại các vùng này. Câu hỏi đặt ra là: Thực trạng nhiễm giun móc/mỏ và thiếu máu thiếu kẽm ở phụ nữ có thai và phụ nữ lứa tuổi sinh đẻ ở Diễn Châu ra sao? ảnh hưởng do mẹ nhiễm giun móc/mỏ, thiếu máu thiếu kẽm trong quá trình mang thai đến sự phát triển chiều cao và cân nặng của trẻ ngay sau khi sinh thế nào? Đề tài: Thực trạng nhiễm giun móc/mỏ, thiếu máu, thiếu kẽm huyết thanh ở phụ nữ có thai ảnh hưởng đến phát triển chiều cao, cân nặng của trẻ sơ sinh và hiệu quả can thiệp tại Diễn Châu – Nghệ An (2014 – 2015) được thực hiện với mục tiêu:
1.    Xác định thực trạng nhiễm giun móc/mỏ và thiếu máu, thiếu kẽm, huyết thanh ở phụ nữ có thai, chưa có thai tại Diễn Châu, Nghệ An năm 2014.
2.    Phân tích một số yếu tố liên quan giữa nhiễm giun móc/mỏ, thiếu máu, thiếu kẽm ở phụ nữ có thai, chưa có thai và các ảnh hưởng đến phát triển chiều cao cân nặng của trẻ sơ sinh.
3.    Đánh giá sự phát triển chiều cao, cân nặng của trẻ sơ sinh bằng can thiệp đặc hiệu albendazol, bổ sung sắt, kẽm ở phụ nữ trước khi có thai.