Xây dựng và đánh giá phương pháp nghiên cứu mô hình bệnh tật và tử vong người Việt Nam những năm đầu thế kỷ XXI

Luận văn Xây dựng và đánh giá phương pháp nghiên cứu mô hình bệnh tật và tử vong người Việt Nam những năm đầu thế kỷ XXI.Tình hình bênh tạt và tử vong của người dân ở bất kỳ quốc gia nào, dân tôc nào và thời điểm nào đều là tâm gương phản chiếu trung thành điều kiên và môi trường kinh tế, xã hôi, văn hoá, chính trị của nước đó.

Nhờ những đổi mới về kinh tế xã hôi, chính sách của Đảng và Nhà nước, sự quan tâm của toàn xã hôi, tình hình bênh tạt và tử vong của người dân có những chuyển biến rõ rêt trên toàn quốc. Hai mươi năm qua cơ câu bênh tạt và tử vong đã thay đổi nhiều: Tỷ lê các bênh truyền nhiễm và tử vong đã giảm từ 50-56% năm 1976 xuống còn 27% năm 1997 và 32,1 % năm 2000. Tuy nhiên các bênh như tai nạn, ngô đôc, chân thương lại tăng lên từ 1,84% năm 1976 đến 12,35% năm 1996 và 13,64 năm 2000, cũng như tỷ lê mắc các bênh cao huyết áp, tim mạch và các bênh ung thư lại gia tăng và tỷ lê tử vong do các nguyên nhân trên tăng từ 2% năm 1976 lên 22% năm 1997.
Mô hình bênh tạt và tử vong ở các nước đang phát triển khác rõ rêt so với các nước phát triển. ở các nước đang phát triển tỷ lê mắc các bênh nhiễm khuẩn và tử vong vẫn chiếm môt tỷ lê lớn. Nhờ chương trình chăm sóc sức khoẻ ban đầu, tỷ lê các bênh này đang có xu hướng ngày càng giảm. Tỷ lê các bênh không lây như tim mạch, dị tạt bẩm sinh, ung thư, rối loạn nôi tiết và chuyển hoá, tai nạn thương tích ngày càng tăng lên.
Nhìn chung trong mười năm qua, mô hình bênh tạt chủ yếu của người dân nước ta vẫn là bênh nhiễm khuẩn và dinh dưỡng như của các nước đang phát triển; mạt khác những bênh tạt phổ biến của các nước phát triển như ung thư, tim mạch, tâm thần, béo phì, tai nạn… đã dần xuât hiên và có xu hướng tăng lên.
Ngành y tế, để có được những thông tin cần thiết giúp đánh giá tình trạng sức khoẻ, từ đó đề ra các giải pháp can thiêp cũng như đánh giá mức đô thành công của các giải pháp đó, viêc nghiên cứu mô hình bênh tạt và tử vong rết quan trọng. Sự thay đổi mô hình bênh tạt và tử vong qua từng thời kỳ là cơ sở khoa học để các nhà quản lý đề ra chiến lược chăm sóc sức khoẻ ban đầu và chiến lược y tế môt cách phù hợp.
Trong điều kiên đât nước ta còn nhiều khó khăn, đầu tư cho y tế mạc dù ngày càng tăng trong những năm gần đây (1996: 3610 tỷ đồng chiếm 3,76% tổng chi ngân sách; 2000: 5098,7 tỷ đồng chiếm 5,06% tổng chi ngân sách) nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của sự phát triển chung của y tế toàn quốc cũng như đáp ứng nhu cầu khám chữa bênh của nhân dân. Mô hình bênh tạt sẽ giúp ngành y tế đầu tư có trọng điểm vào các bênh hay mắc, các bênh có tỷ lê tử vong cao. Nó cũng là môt tiêu chí quan trọng để đánh giá sự phát triển của một quốc gia và so sánh với các quốc gia khác trên thế giới.
Để góp phần vào việc nghiên cứu mô hình bênh tật và tử vong của người Việt Nam và bước đầu so sánh sự khác biệt mô hình bệnh tật của các tuyến y tế, chúng tôi nghiên cứu đề tài: “Xây dựng và đánh giá phương pháp nghiên cứu mô hình bệnh tật và tử vong người Việt Nam những năm đầu thế kỷ XXI” nhằm các mục tiêu sau đây:
1.    Xây dựng quy trình điều tra mô hình bệnh tật trong bệnh viện qua phân tích hồi cứu bệnh án để.
2.     Xây quy trình điều tra mô hình tử vong ngoài cộng đồng bằng giải phẫu lời nói.
3.    Đánh giá phương pháp điều tra mô hình bệnh tật, tử vong, qua điều tra thử tại một số điểm ở Hà Nội và Quảng Ninh.
Để giải quyết các mục tiêu trên nội dung nghiên cứu bao gồm:
1.    Xây dựng quy trình và công cụ nghiên cứu
1.1.    Xây dựng quy trình và công cụ nghiên cứu điều tra mô hình bệnh tật tại bệnh viện
–    Thống nhất quy định thu thập đối tượng nghiên cứu tại các bệnh viện. Thu thập bệnh nhân theo các mẫu bệnh án thống nhất. Lấy số liệu và nhập vào các biểu mẫu thống kê, gồm:
–    Bệnh án nội khoa.
–    Bệnh án ngoại khoa.
–    Bệnh án sản khoa.
–    Bệnh án nhi khoa.
–    Bệnh án phòng khám ngoại trú.
–    Bệnh án các chuyên khoa khác: Mắt, Tai mũi họng, Da liễu, Lây, Lao.
–    Hồ sơ tử vong và kiểm thảo tử vong trong bệnh viện.
–    Nguyên tắc áp dụng chẩn đoán nguyên nhân tử vong khi không có mổ tử thi ở bệnh viện hiện nay.
–    Nguyên tắc phân loại bệnh tật theo phân loại bệnh tật quốc tế ICD 10.
1.2.    Xây dựng quy trình và công cụ nghiên cứu điều tra tử vong ngoài cộng đồng
–    Phát triển bộ câu hỏi.
–    Thống nhất quy trình tổ chức nghiên cứu thực địa.
–    Phương pháp đánh giá đô nhạy đô đặc hiệu của bô câu hỏi.
2.    Điều tra mô hình bệnh tật, tử vong trong bệnh viện huyện Sóc Sơn, bệnh viện Uông Bí
Các nôi dung nghiên cứu:
–    Mô hình bệnh tật theo ICD 10 tại bệnh viện huyện và bệnh viện khu vực: Mô hình chung – phân loại bệnh tật ICD 10 tại bệnh viện huyện và tại bệnh viện trung ương khu vực.
Theo giới (nam, nữ).
Theo các lứa tuổi (người lớn, trẻ em).
3.    Điều tra mô hình tử vong ngoài cộng đồng ở huyện Sóc Sơn
–    Ước tính tỷ suất tử vong thô và tử vong theo nhóm tuổi, giới.
–    Ước tính tỷ suất tử vong cho 16 nguyên nhân thường gặp.
–    Ước tính số năm sống mất đi vì chết non trong phạm vi môt huyện.
–    Hoàn thiện quy trình và công cụ nghiên cứu.
4.    Đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu của phương pháp 
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỂ    3
Chương II: TổNG QUAN    6
I. Nghiên cứu về Mô hình bệnh tật    6
1.1.    Một số phương pháp nghiên cứu mô hình bệnh tật    6
1.2.    Vài nét về tình hình nghiên cứu mô hình bệnh tật    10
1.3.    Một số yếu tố ảnh hưởng tới cấu trúc mô hình bệnh tật    15
1.4.    Phân loại bệnh tật    16
1.5.    Phân loại quốc tế về bệnh tật và các vấn đề liên quan đến sức khoẻ
(ICD)    19
II.    Nghiên cứu về mô hình tử vong    22
2.1.    Sơ lược lịch sử nghiên cứu tử vong    22
2.2.     Các phương pháp điều tra, giám sát tử vong    23
2.3.     Cơ sở để đề xuất quy trình và kỹ thuật điều tra tử vong    28
Chương II: Đối TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu    39
I. Địa điểm và đối tượng nghiên cứu    39
1.1.    Địa điểm nghiên cứu    39
1.2.    Đối tượng nghiên cứu    40
II.    Phương pháp nghiên cứu    40
2.1.    Thiết kế nghiên cứu    40
2.2.    Cách thức tiến hành    40
Chương III. KẾT QUẢ NGHIÊN cứu    47
I.    Đề xuất quy trình điều tra mô hình bệnh tật và tử vong trong bệnh viện    46
1.1.    Xây dựng quy trình và công cụ nghiên cứu    46
1.2    Nghiên cứu thử nghiệm nghiên cứu mô hình bệnh tật trong bệnh viện    46
II.    Đề xuất quy trình điều tra mô hình tử vong tại cộng đồng    47
2.1.    Đề xuất quy trình điều tra mô hình tử vong tại công đồng    47
163
2.2.    Xác định nguyên nhân tử vong tại công đồng    48
2.3.    Công cụ nghiên cứu    48
III.    Kết quả điều tra mô hình bệnh tật và tử vong qua điều tra thử tại bệnh viện Việt Nam -Thụy Điển Uông Bí và Trung tâm y tế' huyện Sóc Sơn    50
1.    Kết quả điều tra mô hình bệnh tật    50
2.    Thử nghiệm mô hình điều tra tử vong tại huyện Sóc Sơn Hà Nội. 74
2.1.    Tình hình tử vong    74
2.2.    Nơi tử vong    80
2.3.    Nguyên nhân tử vong do một số bệnh thường gặp (năm 2002)    81
2.4.    Nhận định về độ tin cậy của kỹ thuật hồi cứu nguyên nhân tử vong
bằng GPLN    85
Chương IV: BÀN LUẬN    92
I. Đánh giá phương pháp điều tra mô hình bệnh tật    92
1.1.    Tuổi của bệnh nhân    92
1.2.    Về Giới    92
1.3.    Mô hình bệnh tật chung    92
1.4.    Đối với mô hình bệnh tật ở trẻ em    93
1.5.    Mô hình bệnh tật theo lứa tuổi: Trích 5 bệnh thường gặp    94
1.6.    Các bệnh phổ biến theo giới nam và nữ    95
1.7.    Về mô hình bệnh tật theo từng chương    96
1.8.    Nhận xét chung về việc sử dụng ICD – 10 trong xây dựng mô hình
bệnh tật trong bệnh viện     98
II.    Bàn về nghiên cứu mô hình tử vong    104
4.2.1.    Tình hình tử vong trong huyện    104
4.2.2.    Nơi tử vong    109
4.2.3.    Nguyên nhân tử vong    111
4.2.4.    Nhận định về độ tin cậy của kỹ thuật nghiên cứu tử vong    114
Chương V: KẾT LUẬN         Error! Bookmark not defined.
I.    Nghiên cứu mô hình bệnh tật    Error! Bookmark not defined. 
1.1.    Nghiên cứu mô hình bênh tật trong bênh viên dựa vào hồ sơ lưu trữ theo bênh án mẫu thống nhất toàn ngành y tế tại các bênh viên, chẩn đoán được mã hóa bênh theo phân loại quốc tế” bênh tật ICD10 cho phép
xây dựng được mô hình bênh tật với chẩn đoán chính xác.Error! Bookmark not define
1.2.    Qua nghiên cứu mô hình bênh tật của hai bênh viên Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí và Trung tâm y tế Sóc Sơn đều phản ánh được các quy luận chung về cấu trúc mô hình bênh tật theo tuổi giới, cũng như các bênh phổ biến. Kết quả nghiên cứu cũng phù hợp với các kết quả nghiên cứu về mô hình bênh tật trước đây tại công đồng.Error! Bookmark not defined.
II.    Nghiên cứu mô hình tử vong    Error! Bookmark not defined.
2.1.    Tỷ suất tử vong    Error! Bookmark not defined.
2.2    Nguyên nhân tử vong    Error! Bookmark not defined.